هر چند بر اساس سنجش جهانی، دوران سالمندی از سن 60 سالگی شروع می شود؛ اما کهولت سن و ایجاد ناتوانی در بدن، در اکثر اوقات به سن بستگی ندارد. چنانکه خیلی از افراد زیر 60 سال نیز جزو سالمندان حساب می شوند. همچنین خلاف این قاعده نیز وجود دارد. به این ترتیب که افرادی هستند که حتی سنی بالاتر از 70 دارند اما از استقامت بدنی خوبی برخورددار هستند.
باید در نظر داشت که پیری و کهولت سن یک بیماری نیست! بلکه روندی عادی و طبیعی است که از ابتدای تولد شروع می شود. در این روند، توانایی انسان به تدریج کاهش میابد. کاهش توانایی هر فرد به عوامل مختلفی بستگی دارد که می توان به عنوان مثال از عوامل محیطی، عوامل ژنتیکی، عوامل ارثی و … یاد کرد. در این مقاله به انواعی از شایع ترین بیماری ها در سالمندی می پردازیم.
انواعی از شایع ترین بیماری ها در سالمندی
با وارد شدن به دوره سالمندی، به علت ناتوانی های جسمانی و ایجاد ضعف در اعضای بدن؛ ممکن است فرد به انواعی از بیماری ها مبتلا شود. در اینجا ما به برخی از شایع ترین بیماری ها می پردازیم.
بیماری های تنفسی
افراد سالمند به علت داشتن سیستم ایمنی ضعیف، بیشتر مستعد ابتلا به بیماری های تنفسی و ریوی هستند. از جمله آسم و ذات الریه شایع ترین این بیماری ها اند. ذات الریه بر اثر عفونت های ریوی به وجود می اید. این بیماری ها بر اثر رعایت نکردن بهداشت شخصی و نداشتن سبک زندگی سالم به وجود می ایند. برای جلوگیری از ابتلا به این دسته از بیماری ها فرد سالمند می بایست، از استعمال انواع دخانیات و مواد مخدر دوری کند. بهداشت شخصی خود را به خوبی رعایت کند، زیرا با ورود ویروس، قارچ و باکتری ها به دستگاه تنفسی خطر ابتلا به بیماری ها بالاتر می رود. همچنین هوای آلوده و مواد شیمیایی و سمی تاثیر به سزایی در سلامت دستگاه تنفسی فرد سالمند دارد؛ پس حدالامکان از قرار گرفتن در معرض این نوع مواد، اجتناب کنید.
بیماری های گوارشی
با بالاتر رفتن سن، رژیم غذایی تغییر می کند و فرد با مصرف انواع داروها ممکن است به برخی از بیماری های گوارشی مبتلا شود. رفلاکس، زخم معده، یبوست، اسهال، سندروم روده تحریک پذیر و سرطان های گوارشی از شایع ترین بیماری های گوارشی اند. برای پیشگیری و یا بهبود این بیماری ها بهتر است، رژیم غذایی مناسبی داشته باشیم و از خوردن غذاهای فست فود، چرب، پرنمک، شیرین و .. جلوگیری نماییم.
بیماری های قلبی-عروقی
بیماری های قلبی در سالمندان به دو دسته تقسیم می شوند. دسته اول به علت کهولت سن، نارسایی عضله قلب و عروق به وجود می ایند. به این صورت که ممکن است فرد بدون هیچ پیش زمینه ای به این بیماری ابتلا شود. در این صورت می توان آن را از طریق علائمی همچون درد قفسه سینه، تنگی نفس، تعریق زیاد، سرگیجه و .. تشخیص داد و در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرد.
دسته دوم افرادی هستند که پیش زمینه ابتلا به بیماری های قلبی را دارند. یعنی بیماری هایی همانند فشار خون، دیابت و بیماری های ژنتیکی دارند؛ و یا از دخانیات استفاده می کنند. علاوه بر این ممکن است بیماری های زمینه ای دیگری نیز وجود داشته باشند که باعث ابتلا به بیماری های قلبی شوند. و یا حتی ممکن است قبل از ورود به دوره سالمندی، به بیماری های قلبی عروقی مبتلا باشند و با ورود به این دوره، حادتر شود.
بیماری های خود ایمنی
در این نوع بیماری، دستگاه ایمنی فرد سالمند سلول های بدن خود را به عنوان سلول های خارجی و غریبه به شمار اورده و به آنها حمله می کند تا آنها را از بین ببرد! در اینجا به شایع ترین آنها اشاره می کنیم. ام اس (ماتیپل اسکلروزیس) یکی از این بیماری هاست. در این بیماری سیستم ایمنی به سلول های عصبی حمله می کنند و آنها را از بین می برند و باعث ایجاد اختلال در ارسال پیام های عصبی می شود. فرد بیمار دچار بی حسی و اختلال در راه رفتن و حرکت می شود. رماتیسم مفصلی و دیابت نوع اول نیز از این دسته بیماری ها اند. در روماتیسم مفصلی، گلبول های سفید به مفاصل حمله می کنند و در حرکت فرد بیمار، مانع ایجاد می کنند. در دیابت نوع اول، سیستم ایمنی به پانکراس و قسمتی که باعث تولید هورمون انسولین می شوند؛ حمله کرده و آن را از بین می برند. به این صورت هورمون انسولین تولید نمی شود و زندگی فرد به خطر می افتد
بیماری های کلیوی
عوامل زیادی هستند که می توانند باعث ایجاد بیماری های کلیوی شوند که از جمله می توان به فشار خون، عوامل ژنتیکی و ارثی، دیابت و مصرف انواعی از داروها؛ اشاره کرد. سنگ کلیه و عفونت آن دو بیماری شایع کلیه ها اند. برخی از نشانه های مبتلا بودن به این دو بیماری عبارتند از: سرگیجه، احساس درد در کلیه ها، سوزش و تکرر ادرار، ادرار خونی، تورم عضلات و …
اکثر بیماری های کلیوی درمان پذیر هستند و با دارو رفع خواهند شد؛ اما در برخی موارد که نارسایی کلیه ها بسیار حاد است، ممکن است به دیالیز و یا حتی به پیوند کلیه منجر شود.
بیماری های عضلانی و استخوانی
این دسته از بیماری ها در سالمندان بسیار شایع هستند. این بیماری ها هم استخوان و هم ماهیچه های فرد را درگیر می کند و باعث ایجاد ضعف و ناتوانی می شود. اکثر سالمندان از درد ستون فقرات، زانو ها و گردن خود شکایت می کنند. بیشتر این درد ها با مصرف درست و به موقع دارو قابلیت رفع و درمان دارند. اما در برخی مواد درد آنها به قدری زیاد است که نیاز به اقدامات جدی تری همچون جراحی، فیزیوتراپی و … دارند.
الزایمر در سالمندان
نوعی اختلال در مغز سالمندان رخ می دهد که ابتدا باعث می شود فرد نتواند خاطرات کوتاه مدت خود را به یاد اورد. و به تدریج با رشد این بیماری، فرد بیمار کم کم حتی نمی تواند خاطراتی که در حافظه بلند مدت خود دارد را نیز بازیابی کند! به همین علت فرد دچار حواس پرتی شده و ممکن است سوالی را بارها پشت سر هم بپرسد! همچنین در عادات و رفتار های وی تغییراتی رخ می دهد که می توان آنها را از علائم الزایمر دانست و به پزشک مراجعه کرد.
دیابت در سالمندان
دیابت یا قندخون در سالمندان بسیار شایع است! چنانکه فرد سالمند قادر به ساختن انسولین نمی باشد و یا توانایی استفاده از انسولین ساخته شده در بدن خود را ندارد. این بیماری می تواند باعث ایجاد امراض دیگری نظیر تکرر ادرار، خشکی دهان، احساس ضعف و خستگی ناگهانی، تاری دید، کاهش ناگهانی و زیاد وزن و عفونت ادراری؛ شود.
یکی از نگرانی هایی که راجب این بیماری وجود دارد، خاموش بودن علائم آن تا مدتی طولانی است. پس فرد سالمند باید به طور پیوسته در دوره های معین ازمایش مربوطه را انجام دهد تا به این بیماری مبتلا نشود و یا از ابتلا به آن پیشگیری نماید. دیابت بیماری خطرناکی است؛ چنانکه ممکن است موجب نابینایی و یا قطع عضو فرد سالمند شود و زندگی وی را مختل نماید. پس بهتر است با انجام ورزش و فعالیت های بدنی و داشتن رژیم غذایی سالم تر، از آن پیشگیری کرد.
سخن پایانی
اگر در مواردی بتوان از برخی بیماری ها پیشگیری کرد، ممکن است فرد سالمند زندگی با کیفیت تری را داشته باشد و با ارامش خاطر دوران سالمندی خود را طی کند. بنابراین نیاز است تا در صورت مشاهده علائم بیماری ها در اسرع وقت به پزشک مراجعه شود تا قبل از حاد شدن بیماری از آن جلوگیری شود و در صورت امکان به بهبودی کامل برسد. باید به یاد داشته باشیم به علت کهولت سن و ضعف جسمانی در سالمندان، درمان در مدت زمانی طولانی صورت می گیرد و طی کردن روند درمانی باید با صبر و تحمل پیش برود.